Vanessa Bell : zoeken naar vrijheid
(BOS) Dit portret van de Engelse schrijfster Virginia Woolf werd geschilderd door haar oudste zuster Vanessa Bell (1879-1961). Het hangt op de grote overzichtstentoonstelling van Vanessa Bell in Londen. Vanessa Bell was lid van de zogenaamde Bloomsbury Group, bestaande uit schrijvers, intellectuelen en schilders die de moderne cultuur in Engeland vorm gaven.
Als je kijkt naar wat er rond 1900 gewoonlijk geschilderd werd, zie je meteen hoe modern, licht en speels het werk van Vanessa Bell is. Geel en rood zijn de kleuren die haar werk domineren, wat ook betekent dat er van drama nauwelijks sprake is, al biedt het blauw in dit schilderij daaraan een mooi tegenwicht. De Engelsen in haar tijd vonden het maar wonderlijk zoals ze schilderde. Ze had immers haar opleiding vaan het voorname Royal Academy gedaan en les gehad van schilderberoemdheden als John Singer Sargent en James McNeill Whistler.
In 1901 sloeg haar aanvankelijk wat academische stijl vrij plotseling om in een zoeken en experimenteren. Daar werd verbaasd tegenaan gekeken. Het zijn steeds abstracter wordende vormen, tot ze vanaf 1910 als eerste Engelse kunstenaar helemaal abstract ging werken in composities met cirkels en vierkanten. Abstract, maar toch heel schilderachtig. Het beweeglijke en onbekommerde in haar schilderijen doet denken aan het werk van Henri Matisse. Virginia Woolf typeerde haar werk als van een ‘ruwe welsprekendheid’.
Vanessa Bell keek gretig naar de artistieke ontwikkelingen op het continent en ging al snel haar eigen weg in een vrije, moderne, decoratieve stijl met een heel persoonlijk palet. In dat opzicht was ze een van de belangrijkste gangmakers van de Bloomsburygroep. Wat Virginia in haar boeken nastreefde, vrijheid en een onconventionele stijl, bereikte Vanessa in haar schilderijen.
Zo lijkt dit portret van haar zuster met een breiwerkje in onze ogen misschien wat braaf, maar dat was het in 1912 toen het werd geschilderd zeker niet. De avant-garde in Europa was immers nog maar net van start gegaan. Je ziet aan de manier waarop Vanessa Bell alles opdeelde in kleurvlakken, dat het een ongewoon en experimenteel portret is. Daarin benadrukt ze het karakter en de houding van Virginia zoals ze die weergeeft met opgetrokken schouders weggedoken in de hoge fauteuil. Het is een vorm- en kleurexperiment, maar het is ook een psychologisch portret.
Op dezelfde gedurfde en schilderachtige manier maakte Vanessa Bell karakteristieke interieurstudies en portretten van de andere leden van de Bloomsbury Group. Een aangename kennismaking met de moderniteit.
Tentoonstelling 8 februari t/m 14 juni in de Dulwich Picture Gallery
Ontdek het verhaal achter Bell’s portret van David Garnett door co-curator Ian Dejardin: