(BOS) De film ‘Brimstone’ van Martin Koolhoven is precies wat de titel betekent: een purgeermiddel. Purgeermiddelen werden in vroeger tijden toegediend als straf en als correctiemaatregel met braken en diarree tot gevolg. Op deze manier kon het lichaam gezuiverd worden van zonde en andere ongerechtigheden.
Brimstone speelt zich af in zo’n tijd, eind negentiende eeuw in Amerika, het Wilde Westen, waar gelukszoekers en geloofsijverigen uit Europa hun nederzettingen oprichtten. We hebben het in de bioscoop kunnen zien, in het mateloos populaire genre Western waarin mensenlevens niet telden.

Brimstone is zo’n western, maar dat niet alleen. Ook in deze film komen we gewelddadige cowboys, onbetrouwbare sheriffs, louche dominees en mooie vrouwen tegen om wie in saloons en bordelen gevochten werd. In Brimstone zijn het niet de corrupte rangers en pistoolhelden die de belangrijkste rollen vullen, zoals in de gelijknamige western Brimstone van Joseph Kane uit 1949, maar vrouwen. Zoals Liz (Dakota Fanning) , een jonge vrouw die in het verleden haar tong kwijtraakte. Met haar man, dochter en stiefzoon bewoont ze in vrede een boerderij in een kleine nederzetting. Totdat een nieuwe, duivelse dominee (Guy Pearce) en zijn vrouw (Carice van Houten) arriveren en hij in het naburige kerkje zijn donderpreken houdt.

In de klassieke western wint Goed het aan het eind altijd van het Kwaad. Aan zo’n simpel verhaal had Martin van Koolhoven niet genoeg. Hij maakte van zijn western tevens een horrorfilm en gaf te kennen dat het hem zelfs daar niet om ging, maar om een feministisch georiënteerde vrouwenfilm. De vrouwen zijn de heldinnen in zijn verhaal.
Maar niet zomaar. We zijn er namelijk twee-en-een-half uur getuige van hoe mannen vrouwen behandelen en hoe er over en weer wraak wordt genomen. Angst is de hoofdrolspeler in Brimstone. Elke tien minuten van de film wordt er iemand opgehangen, verbrand, doodgeschoten (zo expliciet mogelijk), gemuilkorfd, tong uitgesneden, geslagen (zo hard mogelijk) en met de zweep bewerkt (zo bloedig mogelijk), ook de dertien-jarige dochter van Liz (Emilia Jones) die bovendien gedwongen wordt getuige te zijn van een brute verkrachting in het bordeel. De dominee richt vervolgens een verlekkerd oog op deze jonge spruit.
Kennelijk heeft Martin Koolhoven uitgebreide studie gedaan van alle sadistische wreedheden in het Wilde Westen. En maakte er vervolgens veel werk van om dat de filmkijker in te wrijven. Halverwege de film verlang je er naar dat deze hel van verschrikking en lijden achter de rug is. Mij overkwam het dat ik tijdens het kijken boos werd. Deze orgie van geweld, er zullen ongetwijfeld liefhebbers van zijn, maar je verwacht iets anders van een film.

Slaan alle verschenen jubelende recensies dan nergens op? Filmisch gezien valt er veel te beleven aan Brimstone. De mise-en-scène is schitterend, er wordt goed in geacteerd, al is het zoals het een western en een horrorfilm betaamt, een oppervlakkig spektakel. Bijna niemand van de personages krijgt enig reliëf, psychologisch profiel. Maar zo’n scène van een koetsje waarin Liz, haar stiefzoon en dochtertje op de vlucht, van grote hoogte gezien, door een besneeuwd dal rijden en dan vervolgens een wolk binnenrijden waardoor ze in een winters woud verdwijnen is bloed- en bloedmooi. Een meesterwerk waardig. Maar een meesterwerk is het niet. Niet inhoudelijk. Een feministische film dan? De weinige vrouwen die deze orgie overleven hebben zwaar moeten boeten voor hun verzet tegen de overdreven mannelijke vernietigingsdrang. Het kostte hun schoonheid, hun leven, hun lichaam en uiteindelijk gaat ook Brimstone eraan ten onder.